Sztuczna inteligencja zrewolucjonizuje psychiatrę dziecięcą? Psychiatra dr Maciej Pilecki zapowiada: Zaczynamy wielką przygodę z AI

"Dopiero zaczynamy pracę. To dla nas wielka przygoda. Psychiatrzy, którzy są i biologami i humanistami, spotykają się z informatykami i rozmawiają o pacjentach, o leczeniu, o tym, co będzie przydatne w leczeniu" – powiedział dr hab. n. med. Maciej Pilecki, kierownik Oddziału Klinicznego Psychiatrii Dorosłych, Dzieci i Młodzieży Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie.

Z informacji szpitala wynika, że projekt Mentalio jest jednym z pierwszych tego typu w świecie. Ma pomóc lepiej, szybciej diagnozować i leczyć dzieci i młodzież z zaburzeniami psychicznymi. Ostateczna decyzja nie będzie jednak należeć do maszyny, ale do lekarza.

W ramach projektu, który jest badaniem klinicznym, zespół szpitala opracuje kwestionariusze dla 1,5 tys. pacjentów w wieku 13-21 lat, a także dla ich rodziców i specjalistów. System Mentalio po wprowadzeniu danych z ankiet będzie sugerował lekarzowi prawdopodobne diagnozy, ale i zalecenia, co do dalszego sposobu leczenia. Sam algorytm sztucznej inteligencji ma bazować na technologii uczenia się i kojarzenia podobieństw. Pozwoli to na konstruowanie wniosków, pomimo często niepełnych zestawów informacji przekazywanych przez pacjentów czy ich opiekunów, którzy nie zawsze są pewni swoich odczuć.

Z algorytmów wypracowanych dzięki systemowi Mentalio skorzystają przede wszystkim lekarze, ale i pomoże on szkolnym pedagogom i rodzicom. Dr hab. Pilecki podkreślił, że system nie wyręczy w diagnozie, ale - podobnie jak nawigacja samochodu prowadzi kierowcę, informuje o utrudnieniach na drodze i pokazuje różne trasy - pomoże określić, jakie decyzje lekarz ma podjęć odnośnie dalszej diagnozy, terapii.

"Sztuczna inteligencja może być istotnym wsparciem, ale myślę, że nie zastąpi lekarza, a jeżeli tak – to psychiatria będzie ostatnią specjalizacją zastąpioną przez maszynę" – ocenił w rozmowie z PAP dr. hab. Maciej Pilecki. Uzasadnił to tym, że w psychiatrii niezwykle ważna jest relacja emocjonalna pomiędzy lekarzem a pacjentem. "Ten fragment nigdy nie zostanie w przewidywalnej przyszłości wyeliminowany, ale myślę, że będziemy coraz częściej korzystać z różnego rodzaju systemów wsparcia decyzji klinicznych" – powiedział.

Zapytany o rolę sztucznej inteligencji w przełamywaniu bariery w relacji z lekarzem, powodowanej np. przez wstyd pacjenta, ocenił, że są osoby, którymi łatwiej będzie odpowiadać na pytania kwestionariuszowe w komputerze niż podczas rozmowy z klinicystą. "Ale dlatego robimy to w instytucji klinicznej, powiązanej z uniwersytetem, żeby zobaczyć bezpieczeństwo takiego systemu, w jaki sposób będzie działał, wpływał na naszą praktykę" – dodał.

W Polsce jest ok. 540 psychiatrów dziecięco-młodzieżowych, tylko część z nich działa w publicznej ochronie zdrowia. Liczba ta, według Naczelnej Izby Lekarskiej, powinna być co najmniej potrojona. Od kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy specjalistów zdrowia psychicznego zajmuje się zdrowiem psychicznym dzieci i młodzieży.

Myśli samobójcze ma ok. 80 proc. pacjentów w placówkach tzw. pierwszego poziomu referencyjności, czyli tam, gdzie pomaganie terapią rozpoczyna się bez wstępnej konsultacji psychiatrycznej.

Według danych współrealizatorów projektu ok. 1 mln dzieci, młodzieży w wieku 13-21, jest w systemie opieki zdrowotnej, ale w rzeczywistości pomocy może potrzebować kilka razy więcej osób w tej grupie.

Projekt realizowany będzie do końca 2025 r. w konsorcjum z firmą Nivalit, w konsultacji z naukowcami z Collegium Medicum UJ i Akademii Górniczo-Hutniczej. Projekt Mentalio finansowany jest przez Agencję Badań Medycznych.